Ung thư ở người trẻ tuổi: Ca bệnh tăng và các mối lo ngại

Trong những năm gần đây, ung thư không còn là căn bệnh chỉ thường gặp ở người cao tuổi. Ngày càng nhiều nghiên cứu chỉ ra sự gia tăng đáng báo động của ung thư ở người trẻ, thậm chí có những ca bệnh được phát hiện khi bệnh nhân mới ngoài 20 tuổi. Tình trạng này đã gióng lên hồi chuông cảnh báo cho xã hội về những nguy cơ tiềm ẩn từ lối sống hiện đại, môi trường sống cũng như thói quen chăm sóc sức khỏe chưa khoa học.

I. Thực trạng ung thư ở người trẻ

1. Tình hình tại Singapore

Theo số liệu y tế, mỗi năm Singapore ghi nhận khoảng 340 nam giới và 620 nữ giới dưới 40 tuổi được chẩn đoán mắc ung thư trong giai đoạn từ 2017–2021. Đặc biệt, số ca được chẩn đoán trước tuổi 50 đã tăng 90% khi so sánh giữa hai giai đoạn 1988–1992 và 2018–2022.

Sự gia tăng này không chỉ phản ánh khả năng phát hiện bệnh sớm hơn nhờ các kỹ thuật y học hiện đại, mà còn cho thấy những yếu tố nguy cơ mới xuất hiện trong xã hội hiện đại, tác động trực tiếp đến sức khỏe của thế hệ trẻ.

2. Xu hướng toàn cầu

Không chỉ riêng Singapore, ung thư ở người trẻ đang trở thành vấn đề toàn cầu. Theo thống kê, số ca ung thư ở người dưới 50 tuổi đã tăng 79% trong giai đoạn 1990–2019. Tính đến năm 2022, toàn thế giới có khoảng 20 triệu ca mắc mới, cao hơn so với 18 triệu ca năm 2020. Dự báo đến năm 2050, con số này có thể vượt mức 35 triệu ca.

Điều này cho thấy, nếu không có những chiến lược phòng ngừa hiệu quả, gánh nặng bệnh tật và chi phí y tế do ung thư sẽ ngày càng nghiêm trọng, đặc biệt đối với nhóm dân số trẻ.

II. Nguyên nhân khiến ung thư ở người trẻ gia tăng

1. Lối sống hiện đại thiếu khoa học

Một trong những yếu tố hàng đầu dẫn đến sự gia tăng ung thư ở người trẻ chính là lối sống ít vận động, căng thẳng mạn tính và thói quen ăn uống thiếu lành mạnh. Nhiều người trẻ hiện nay thường xuyên sử dụng thực phẩm chế biến sẵn, đồ ngọt, đồ chiên rán, uống nhiều bia rượu, thức khuya và ít tập thể dục.

Các nghiên cứu cho thấy, tỷ lệ béo phì ngày càng cao có liên quan trực tiếp đến nguy cơ mắc nhiều loại ung thư, trong đó có ung thư vú, ung thư đại trực tràng và ung thư gan.

2. Yếu tố môi trường và di truyền

Ngoài chế độ sinh hoạt, môi trường ô nhiễm cũng góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Việc thường xuyên tiếp xúc với khói bụi, hóa chất độc hại, chất thải công nghiệp có thể gây ra những biến đổi bất lợi trong tế bào, dẫn đến ung thư.

Bên cạnh đó, yếu tố di truyền cũng không thể bỏ qua. Nếu trong gia đình có người từng mắc ung thư, thế hệ trẻ sẽ có nguy cơ cao hơn so với người bình thường. Tuy nhiên, yếu tố này chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ, còn đa phần các ca bệnh đều bắt nguồn từ môi trường và lối sống.

3. Những nguyên nhân có thể phòng ngừa

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính rằng, có thể ngăn ngừa từ 30–50% các ca ung thư nếu cộng đồng áp dụng lối sống lành mạnh hơn:

• Ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi, hạn chế thực phẩm chế biến sẵn.

• Tập luyện thể dục đều đặn ít nhất 30 phút mỗi ngày.

• Hạn chế bia rượu, thuốc lá và các chất kích thích.

• Giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng kéo dài.

III. Dấu hiệu cảnh báo ung thư ở người trẻ

Điều nguy hiểm là nhiều người trẻ thường chủ quan, nghĩ rằng ung thư chỉ xuất hiện ở người lớn tuổi, nên bỏ qua những dấu hiệu cảnh báo sớm. Một số triệu chứng cần đặc biệt lưu ý gồm:

• Sụt cân bất thường, ví dụ giảm hơn 5kg trong thời gian ngắn mà không thay đổi chế độ ăn hay luyện tập.

• Chảy máu hoặc tiết dịch bất thường, chẳng hạn như phân có máu hoặc dịch núm vú bất thường.

• Xuất hiện khối u hoặc vùng da dày lên ở vú, tinh hoàn hoặc hạch bạch huyết.

• Thay đổi thói quen đại – tiểu tiện, như tiêu chảy kéo dài hoặc tiểu buốt.

• Ho dai dẳng, khàn giọng không rõ nguyên nhân.

• Khó tiêu, khó nuốt kéo dài, có thể liên quan đến ung thư dạ dày hoặc ung thư thực quản.

• Nốt ruồi thay đổi bất thường về kích thước, màu sắc, hình dạng.

• Vết loét lâu lành, đặc biệt ở miệng hoặc da.

Phát hiện sớm những dấu hiệu này và đi khám kịp thời có thể giúp người bệnh được điều trị hiệu quả hơn.

IV. Các loại ung thư phổ biến ở người trẻ

Theo thống kê tại Singapore, ung thư ở người trẻ thường tập trung vào 3 loại bệnh chính:

1. Ung thư vú: thường gặp ở nữ giới trẻ, liên quan đến yếu tố nội tiết và di truyền.

2. Ung thư tuyến giáp: có xu hướng gia tăng, dễ bị bỏ qua vì các triệu chứng không rõ ràng.

3. Ung thư đại trực tràng: liên quan mật thiết đến chế độ ăn uống nhiều thịt đỏ, ít chất xơ và ít vận động.

Đáng mừng là, nếu phát hiện ở giai đoạn sớm, có đến 9/10 bệnh nhân ung thư giai đoạn đầu như ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt, ung thư tuyến giáp có thể sống thêm ít nhất 5 năm sau chẩn đoán.

V. Giải pháp và khuyến nghị

1. Khám sức khỏe định kỳ

Người trẻ nên duy trì khám sức khỏe tổng quát ít nhất 1 lần/năm, đặc biệt nếu có yếu tố nguy cơ như tiền sử gia đình mắc ung thư, thừa cân béo phì, hút thuốc lá hoặc thường xuyên tiếp xúc môi trường độc hại.

2. Sàng lọc ung thư sớm

Một số xét nghiệm sàng lọc như nội soi dạ dày – đại tràng, siêu âm tuyến giáp, chụp nhũ ảnh có thể giúp phát hiện sớm bệnh ngay cả khi chưa có triệu chứng. Đây là chìa khóa giúp nâng cao hiệu quả điều trị và kéo dài tuổi thọ.

3. Thay đổi lối sống

• Ăn nhiều thực phẩm giàu chất chống oxy hóa: rau xanh, quả mọng, cá giàu omega-3.

• Uống đủ nước, hạn chế nước ngọt và bia rượu.

• Tập thể dục thường xuyên: chạy bộ, yoga, bơi lội.

• Quản lý căng thẳng bằng thiền, đọc sách hoặc tham gia hoạt động xã hội.

4. Vai trò của cộng đồng và y tế

Ngoài nỗ lực cá nhân, cần có sự hỗ trợ từ phía xã hội và hệ thống y tế. Nhà trường, cơ quan, tổ chức y tế cần đẩy mạnh tuyên truyền phòng chống ung thư, cung cấp thông tin chính xác và khuyến khích mọi người đi khám định kỳ.

Ung thư ở người trẻ đang trở thành thách thức y tế toàn cầu khi số ca bệnh không ngừng tăng lên. Nguyên nhân đến từ lối sống thiếu khoa học, môi trường ô nhiễm và sự chủ quan trong việc chăm sóc sức khỏe. Tuy nhiên, nếu mỗi cá nhân ý thức hơn trong việc rèn luyện, ăn uống lành mạnh và kiểm tra sức khỏe định kỳ, chúng ta hoàn toàn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh.

Hãy nhớ rằng, phát hiện sớm ung thư chính là chìa khóa để bảo vệ sự sống. Chăm sóc bản thân ngay từ hôm nay không chỉ là trách nhiệm với chính mình, mà còn là cách để bảo vệ tương lai của cả thế hệ.