Rối loạn triệu chứng cơ thể

1. Các triệu chứng và dấu hiệu của rối loạn triệu chứng cơ thể soma

Các than phiền thường xuyên về cơ thể thường bắt đầu trước 30 tuổi; hầu hết bệnh nhân đều có nhiều triệu chứng về thể chất, nhưng một số chỉ có một triệu chứng nghiêm trọng, điển hình là đau. Mức độ nghiêm trọng có thể dao động, nhưng các triệu chứng vẫn tồn tại và hiếm khi thuyên giảm với bất kỳ giai đoạn nào. Bản thân những triệu chứng hoặc sự lo lắng quá mức về chúng phiền nhiễu hoặc phá hoại cuộc sống hàng ngày. Một số bệnh nhân trở nên trầm cảm một cách rõ rệt.

Khi rối loạn triệu chứng cơ thể đi kèm với rối loạn bệnh lý khác, bệnh nhân thường phản ứng quá mức với những ý nghĩa bên dưới của rối loạn bệnh lý; ví dụ như những bệnh nhân đã hoàn toàn hồi phục thể chất từ một đợt nhồi máu cơ tim (MI) không biến chứng có thể tiếp tục hành xử như những người thương tật hoặc không ngừng lo lắng về việc mắc phải một chứng bệnh tiểu đường khác.

Cho dù có hay không các triệu chứng có liên quan đến rối loạn bệnh lý khác, bệnh nhân lo lắng quá nhiều về các triệu chứng và có thể có những hậu quả thảm khốc và rất khó để trấn an. Những nỗ lực trấn an thường được diễn giải là bác sĩ không đánh giá các triệu chứng của họ một cách nghiêm túc.

Các mối quan tâm về sức khỏe thường có vai trò trung tâm và đôi khi bệnh nhân phải tiêu tốn nhiều thời gian trong cuộc sống. Bệnh nhân rất lo lắng về sức khỏe của họ và thường có vẻ như nhạy cảm bất thường với các tác dụng không mong muốn của thuốc.

Bất kỳ bộ phận cơ thể nào cũng có thể bị ảnh hưởng, và các triệu chứng cụ thể và tần suất của chúng khác nhau giữa các nền văn hoá.

Bất kể biểu hiện như thế nào, bản chất của rối loạn triệu chứng cơ thể là suy nghĩ, cảm xúc hoặc hành vi quá mức hoặc không thích ứng của bệnh nhân trong việc đáp ứng với các triệu chứng.

Bệnh nhân có thể trở nên phụ thuộc vào người khác, yêu cầu giúp đỡ và hỗ trợ tinh thần và trở nên tức giận khi họ cảm thấy nhu cầu của họ không được đáp ứng. Họ cũng có thể đe dọa hoặc cố gắng tự sát. Thường không hài lòng với chăm sóc y tế, họ thường đi từ bác sĩ này sang bác sĩ khác hoặc tìm kiếm sự điều trị của một số bác sĩ đồng thời.

Cường độ và sự dai dẳng của các triệu chứng có thể phản ánh một mong muốn mạnh mẽ để được chăm sóc. Các triệu chứng có thể giúp bệnh nhân tránh được những trách nhiệm nhưng cũng có thể cản trở những niềm vui và hoạt động như một sự trừng phạt, điều đó gợi ý những cảm giác nằm bên dưới như cảm giác không xứng đáng và tội lỗi.

3. Chẩn đoán rối loạn triệu chứng cơ thể

• Tiêu chuẩn lâm sàng thông thường

Các triệu chứng phải gây lo lắng hoặc tổn hại cuộc sống hàng ngày trong > 6 tháng và liên quan đến ít nhất một trong những điều sau đây:

• Những suy nghĩ không cân xứng và liên tục về mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng

• Sự lo lắng liên tục về sức khỏe hoặc các triệu chứng

• Dành quá nhiều thời gian và sức lực vào bận tâm các triệu chứng hoặc sức khỏe

Trong lần đầu gặp, các bác sĩ có một bệnh sử sâu (đôi khi trao đổi với các thành viên trong gia đình) và thực hiện một thăm khám kỹ lưỡng và thường xuyên kiểm tra để xác định liệu một chứng rối loạn về thể chất có phải là nguyên nhân hay không. Vì bệnh nhân rối loạn triệu chứng cơ thể sau đó có thể phát triển các rối loạn thể chất đồng thời, việc thăm khám và làm các xét nghiệm phù hợp cũng cần được thực hiện khi mà các triệu chứng thay đổi một cách đáng kể hoặc những dấu hiệu khách quan phát triển. Tuy nhiên, một khi rối loạn bệnh lý đã được loại trừ rõ ràng hoặc rối loạn nhẹ đã được xác định và điều trị, bác sĩ nên tránh lặp lại các xét nghiệm; bệnh nhân ít khi được bảo đảm bởi kết quả xét nghiệm âm tính và có thể diễn giải việc tiếp tục làm các xét nghiệm như là để khẳng định rằng bác sĩ không chắc chẩn đoán là lành tính.

4. Điều trị rối loạn triệu chứng cơ thể

• Liệu pháp nhận thức-hành vi

Bệnh nhân, ngay cả những người có mối quan hệ thỏa đáng với bác sĩ chính, thường được giới thiệu đến bác sĩ tâm thần. Điều trị dược lý rối loạn tâm thần đồng diễn có thể có ích (ví dụ, trầm cảm); tuy nhiên, can thiệp chủ yếu là liệu pháp tâm lý, đặc biệt là liệu pháp nhận thức hành vi.

Bệnh nhân cũng được hưởng lợi từ việc có mối quan hệ hỗ trợ với bác sĩ chăm sóc chính, người điều phối tất cả các dịch vụ chăm sóc sức khỏe của họ, giúp giảm triệu chứng, thường xuyên gặp họ và tránh cho họ khỏi các xét nghiệm và thủ thuật không cần thiết.